در سایۀ تاج: داستان جذاب تاج محل هند
به جرئت می‌توان گفت که تاج محل، نگین هندوستان و بزرگ‌ترین قلۀ معماری در مجموعۀ معماری هندی و اسلامی در جهان است. شاه جهان، پادشاه گورکانی، تاج محل را به یاد سومین همسر ایرانی خود، یعنی ممتاز محل با نام ایرانی «ارجمند بانو» ساخت. شکوه چشم‌نواز این بنا باعث می‌شود خیره بمانید و فقط از تماشای این شکوه لذت ببرید. نگاهی کوتاه به این بنا شما را شگفت‌زده خواهد کرد و با دیدن آن از نزدیک حتی گاهی حس می‌کنید که در سایۀ پادشاه جهان هستید. اگر می‌خواهید تاج محل را بیشتر بشناسید، این نوشته از وبلاگ هورام گشت تاج را تا آخر بخوانید تا با داستان عشق شاه جهان و ممتاز محل بیشتر آشنا شوید.
تاج محل کجاست؟
خوب است که بدانید این بنای شگفت‌انگیز در شهر آگره هند و در 200 کیلومتری دهلی نو واقع شده است. تاج محل که یکی از عجایب هفت گانه جدید جهان است، 58 متر ارتفاع و 56 متر پهنا دارد. به همین دلیل فقط کافی است خود را به آگرا برسانید تا به سادگی بتوانید این بنای عظیم را پیدا کنید.
تاج محل یکی از عجایب هفت‌گانۀ دنیا است. عجایب هفت گانۀ جدید دنیا شامل چیچن ایتزا در مکزیک، مجسمه مسیح در برزیل، کولوسئوم در ایتالیا، دیوار بزرگ چین در چین، ماچو پیچو در پرو، شهر باستانی پترا در اردن و تاج محل در هند می‌شوند.
معماری و طراحی تاج محل
معماری تاج محل ترکیبی از معماری ایرانی و معماری گورکانی است. در ساختن چنین شاهکاری، هنرمندان بسیاری مثل احمد لاهوری و برادرش حمید لاهوری حضور داشته‌اند. احمد لاهوری چیزی حدود 20 هزار هنرمند و معمار را مدیریت می‌کرد تا در نهایت این بنا ساخته شد.
همچنین در این بنا، هنر خوشنویسی ایرانی بسیار به چشم می‌آید که گویا عیسی خان شیرازی و امانت خان شیرازی طغرانویس کار خوشنویسی سوره‌هایی از قرآن و سروده‌های فارسی روی در و دیوارهای بنا را انجام داده‌اند.
نمادی از پاکی، عشق و درد
قبل از این گفتیم که تاج محل یکی از عجایب هفتگانه جهان است. آرامگاه، ساختمانی زیبا و چشم‌گیر است که از مرمر سفید ساخته شده و سمبل پاکی، عشق و درد به حساب می‌آید. این مکان برای تجلیل از ممتاز محل و به‌عنوان پیشکشی به او ساخته شده است.
مقبره یک سازه بزرگ در وسط بنای تاج محل است. این سازه، متقارن ساخته شده و همراه با یک گنبد مرمری بی‌نظیر پوشیده شده است. این گنبد تقریباً 35 متر ارتفاع دارد و به‌دلیل شکل خاصش، به نوع گنبد پیازی یا گواوایی شناخته می‌شود.
زیبایی و عظمت گنبد آرامگاه تاج محل به همین‌جا ختم نمی‌شود و به تماشای بالای گنبد که بنشینید متوجه طرح لاله مردابی می‌شوید که کمک می‌کند تا این بنا بلندتر به چشم بیاید.
بیشتر که وارد جزئیات شوید چهار چتری گنبدی‌شکل کوچک‌تر در اطراف گنبد اصلی می‌بینید. معماری این چتری‌ها نیز پیازی است و در گوشه‌های گنبد قرار گرفته است. گنبد و چتری‌ها با میله‌های تزیینی، طلاکاری و با نقوش تزیینی ایرانی‌هندی نیز ترکیب شده‌اند.
میله تزیینی به‌کاررفته در این بخش قبلاً از جنس طلا بود؛ اما در اوایل قرن نوزدهم میلادی با یک نمونۀ برنزی طلاکاری‌شده جایگزین شد.
قدم زدن در باغ تاج محل
از آرامگاه که بیرون بیایید و قدم در باغ به ظاهر ایرانی‌اش بگذارید، شگفت‌زده می‌شوید. یک باغ گورکانی مربعی‌شکل در جلوی خود می‌بینید که در مرکز آن یک استخر برای بازتاب تصویر بنای اصلی و یک مخزن مرمری ساخته شده است.
شاید شبیه این استخرها را در مجموعه چهل‌ستون اصفهان دیده باشید. این مخزن مرمرین، حوض کوثر نامیده می‌شود. جالب است بدانید که معماری چهارباغ را بابر، نخستین پادشاه گورکانی هند، با الهام گرفتن از معماری باغ ایرانی وارد هند کرد.
افسانه‌ها و اسرار دربارۀ تاج محل
اگر علاقه‌مند به شنیدن افسانه‌ها، شایعات و روایت‌های مرتبط با تاج محل هستید، باید بگوییم که در یکی از افسانه‌های معروف آمده است که شاه جهان می‌خواسته روبه‌روی تاج محل و آن طرف رودخانه یامونا یک تاج سیاه بسازد و این دو را با پلی به یکدیگر متصل کند؛ که از پسِ ساخت آن برنیامده است.
شایعه‌ای دیگر آن است که اینجا قلعه‌ای بوده که راج پوت‌های آگرا ساخته است و شاه جهان پس از جنگ با راج پوت، این سازه را فتح کرد؛ البته این ادعا هرگز ثابت نشده است.
ناگفته نماند ادعای دیگری که درباره این بنا شده است آن است که تاج محل، راهروها و اتاق‌های مخفی زیادی دارد که از چشم‌‌ها پنهان مانده است و کسی نتوانسته موفق به کشف آن‌ها بشود.
دسترسی به تاج محل
برای رسیدن به تاج محل باید خود را به شهر آگرا برسانید. پس از این که به آگرا رسیدید، می‌توانید از وسایل حمل و نقل عمومی مثل ریکشا، تاکسی، تمپو، اتوبوس و دوچرخه برای رسیدن به تاج استفاده کنید.
برای خرید بلیط هم می‌توانید به 3 درب شرقی، غربی و جنوبی مراجعه کنید. در فرآیند تهیۀ بلیط، صف خانم‌ها از آقایان جداست. اگر برای بازدید عجله دارید یا حوصله صف‌ایستادن ندارید، به درب شرقی این مجموعه سر بزنید، زیرا به خاطر مسیر طولانی‌تری که نسبت به ورودی‌های دیگر دارد، خلوت‌تر است.
